Het ontwerpen en dimensioneren van een ventilatiesysteem is niet altijd vanzelfsprekend

Ventilatie is onlosmakelijk verbonden met bouwen, renoveren en isoleren. Een ventilatiesysteem garandeert het comfort in gebouwen en woningen en levert een positieve bijdrage aan de gezondheid en cognitieve prestaties van wie erin vertoeft. Het ontwerp en de dimensionering van een ventilatiesysteem zijn echter niet altijd vanzelfsprekend.

Om tot een kwalitatief en performant ventilatiesysteem te komen, is het van cruciaal belang om de juiste beslissingen te nemen bij zowel het ontwerp, de dimensionering, de montage, de indienststelling als het onderhoud. Daarom publiceerden we met Buildwise al in 2016 de ‘Technische Voorlichting nr. 258: Praktische gids voor de basisventilatiesystemen in woongebouwen’. Die Technische Voorlichting reikt praktische oplossingen en aanbevelingen aan om de ontwerpers en installateurs van ventilatiesystemen te begeleiden bij het ontwerp, de dimensionering, de montage, de indienststelling en het onderhoud. Om zo de prestaties van de ventilatie-installatie veilig te stellen, zowel op het vlak van de luchtkwaliteit als op het gebied van akoestiek en energie. 

Het ontwerpen en de dimensioneren van een ventilatiesysteem blijft echter niet evident. Er moeten dan ook véél beslissingen worden genomen. Zoals het kiezen van het type ventilatiesysteem, het vastleggen van de debieten en de regelstrategie, het bepalen van de positie van de luchtopeningen, ventielen, en de ventilator(groep), het bepalen van de dimensionering van de natuurlijke en mechanische componenten en het selecteren van een geschikte ventilator(groep). 

Die beslissingen zijn afhankelijk van de geldende regelgevingen, maar ook van de ruimtelijke mogelijkheden binnen het gebouw, van de wensen van de klant op het vlak van prestaties, esthetiek en gebruik en van de eigen aanpak van elke ontwerper of installateur. Daarnaast beïnvloeden genomen beslissingen tijdens het ontwerp de mogelijkheden later in het ontwerpproces.

Zo is de keuze van het type ventilatiesysteem bijvoorbeeld afhankelijk van de beschikbare ruimte voor de ventilator(groep) en de kanalen, het energieverbruik, het gewenste thermisch en akoestisch comfort, de gewenste regelstrategie, de investerings- en gebruikskost …

De keuze voor een bepaalde regelstrategie en het kanalentracé kan dan weer een invloed hebben op het vastleggen van de ontwerpdebieten. 

Het bepalen van de posities van de luchtopeningen in de gebouwschil, van de ventielen in de ruimten en van de ventilator(groep) hangt niet enkel af van de technische eisen en aanbevelingen voor elk van die componenten, ze worden ook bepaald door de structurele elementen van de woning, de beschikbare ruimte voor de ventilator(groep) en de kanalen en de esthetische wensen van de eindklant. Een goede afstemming met de verschillende betrokken partijen is hier essentieel. We willen immers vermijden dat bijvoorbeeld de ventilatorgroep op een te krappe of ontoegankelijke plaats op zolder wordt geplaatst of dat een ventiel net samenvalt met een keukenkast. 

Een correcte dimensionering van de natuurlijke en/of mechanische componenten en de keuze van een geschikte ventilator(groep) zijn ook twee zeer belangrijke stappen. Zij garanderen immers in grote mate de luchtkwaliteit en bepalen het energieverbruik. Een goede dimensionering en de juiste ventilator(groep) zorgen er bovendien voor dat de gebruiker geen geluids- of tochtklachten ervaart.

Om de installateur en ontwerper nog praktijkgerichter te begeleiden, brachten we met Buildwise onlangs een concreet ontwerpvoorbeeld uit, de ‘Technische Voorlichting  258.1: Ontwerpvoorbeeld van een ventilatiesysteem in een woning’. Dat ontwerpvoorbeeld behandelt de beslissingen die gemaakt moeten worden tijdens het ontwerpproces van een ventilatiesysteem aan de hand van een concrete voorbeeldwoning: een eengezinswoning met een professioneel gedeelte, namelijk een dokterspraktijk. 

De beslissingen en aandachtpunten in het ontwerpvoorbeeld bieden inzicht in de complexiteit van een ventilatiesysteemontwerp en benadrukken het belang van overleg met de bouwheer en de architect om een ventilatiesysteem te leveren dat niet alleen voldoet aan de regelgeving, maar ook aan de specifieke behoeften van de gebruiker en naadloos geïntegreerd kan worden in het gebouw.

De vernieuwde pagina over ventilatie op de website van Buildwise bundelt alle referentiedocumenten, tools voor de dimensionering en afstelling van ventilatiesystemen en andere bijkomende informatie die Buildwise binnen het thema ventilatie voor de installateur ter beschikking heeft.

De pen – Romy Van Gaever – animator van het Technisch Comité HVAC bij Buildwise