Vlaanderen biedt installateur in spe breed scala aan opleidingsmogelijkheden

Wie in Vlaanderen een opleiding in (een bepaalde) installatietechniek wil volgen, kan kiezen uit een breed scala aan mogelijkheden, gaande van een praktijkgerichte cursus bij SYNTRA of de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB), tot een opleidingstraject aan een hogeschool dat ook ruimschoots aandacht besteedt aan de theorie achter de praktijk. Een overzicht van de opties die de installateur in spe in Vlaanderen heeft.

Laat ons eerst nog even schetsen wat precies onder installatietechniek moet worden verstaan. De term verwijst naar het vakgebied dat zich richt op het ontwerpen, installeren, onderhouden en opti­maliseren van technische systemen in (industriële) gebouwen en infra­structuur en omvat tal van disciplines. In indu­striële gebouwen hebben die technische systemen meestal de vorm van proces­installaties of pijp­leidingen voor transport van vloei­stoffen en gassen. Op het vlak van infra­structuur moet je denken aan laad­infra­structuur, ventilatie in tunnels of ver­lichting langs de weg. In woon- en kantoor­gebouwen gaat het voornamelijk om HVAC-installaties, ver­lichting, schakelaars, domotica, water- en sanitaire installaties, zonnepanelen en thuis­batterijen. Installatie­techniek moet voldoen aan strikte bouwvoorschriften, veiligheidsnormen en milieueisen. 

Gezien het holistische karakter van de term installatie­techniek is een oplijsting van de verschillende algemene of specifiekere opleidingen in installatie­techniek die je in Vlaanderen kan volgen onbegonnen werk. Van de aan­bieders van de verschillende opleidingen kunnen we wél een lijstje maken. Ons lezers­publiek indachtig, focussen we daarbij op opleidingen voor (een bepaalde) installatietechniek in woon- en kantoorgebouwen. 

CVO, SYNTRA en VDAB

Vooreerst zijn er de verschillende Centra voor Volwassenenonderwijs (CVO), SYNTRA en de VDAB. Zij bieden diverse opleidingen aan, variërend van basisopleidingen tot gespecialiseerde cursussen, die zich richten op het plaatsen en onderhouden van HVAC-systemen en sanitaire en elektrische installaties.  

Duaal leren

Daarnaast kunnen leerlingen uit het Vlaamse technische of beroepsonderwijs in steeds meer middelbare scholen kiezen voor duaal leren. Dat houdt in dat lessen op school gecombineerd worden met leren op de werkvloer, zodat opleiding en praktijk een nauwe aansluiting kennen. 

Duaal leren is meestal enkel weggelegd voor leerlingen die het einde van hun middel­bareschoolcarrière naderen en duurt meestal een schooljaar. Duaal leren bestaat voor HVAC-installateurs, loodgieters en elektriciens in spe.

Hogescholen

Voor wie installateur wil worden en een hoger diploma ambieert, bieden verschillende Vlaamse hogescholen, meer bepaald AP Hogeschool Antwerpen, HOGENT, Hogeschool PXL, Odissee, Thomas More, UCLL en VIVES, een bachelor in de elektromechanica of energietechnologie aan, met een sterke focus op installatietechnische aspecten, of een graduaatsopleiding HVAC-systemen. De verschillende opleidingen duren doorgaans enkele jaren.

Ook ervaren installateurs worden niet vergeten

Weinig sectoren die zo snel evolueren onder invloed van de energietransitie als de installatiesector. Het CVO, SYNTRA en de VDAB bieden daarom naast opleidingen voor installateurs in spe ook kortlopende specialisatiecursussen en bijscholingen aan voor ervaren rotten in het vak. In het geval van de VDAB kunnen veel van die cursussen online worden gevolgd. Dat kan vanzelfsprekend op eigen tempo. 

Groot aanbod weerspiegelt grote vraag

Duale leertrajecten, diepgaande bachelor­pro­gramma’s, praktijkgerichte graduaats­opleidingen of korte specialisatie­­cursussen: het mag duidelijk zijn dat het aanbod aan opleidingen in (een bepaalde) installatietechniek in Vlaanderen groot is. Die ruime keuze aan opleidingen en het feit dat sommige ervan ook focussen op de ervaren installateur weerspiegelen de groeiende nood aan professionele installateurs om de energietransitie ook in de Vlaamse installatiesector waar te maken.

De specifieke opleidingen, hun programma, de toe­latings­voorwaarden en de inschrijvings­procedures vallen te raadplegen op de web­sites van de verschillende opleidingscentra en hogescholen.