Het onderwijs moet zich sneller aanpassen aan de veranderende rol van de installateur

Iedereen die een beetje voeling heeft met de installatiesector weet al geruime tijd dat de energietransitie de rol van de installateur zal doen veranderen. Hoewel de onderwijssector zich daar ook bewust van is, evolueert de inhoud en aantrekkelijkheid van de technische opleidingen te traag in de juiste richting. (Hoge)scholen en opleidingscentra moeten dringen een tandje bijsteken willen we straks niet met ondergekwalificeerde en te weinig installateurs eindigen.

De energietransitie zal de rol van de installateur aanzienlijk veranderen. De omschakeling naar hernieuwbare energiebronnen om eindige hulpbronnen niet verder uit te putten en onze CO2-uitstoot naar beneden te krijgen, is onvermijdelijk. Zo dient de installateur zowel in nieuwbouw- als renovatieprojecten veel meer dan vroeger rekening te houden met allerhande normeringen op het vlak van energie-efficiënte. De grootste verandering voor de installateur komt echter voort uit het feit dat je de energie-efficiënte pas echt optimaliseert door verschillende technieken te laten samenwerken. Dat is mogelijk dankzij de digitalisatieslag die de installatiesector heeft gemaakt, denk onder meer aan het afstemmen van de werking van een warmtepomp op de productie van de zonnepanelen of aan volledige energiemanagementsystemen. Pas dan vallen de grootste energiewinsten te behalen. Het geheel is meer dan de som der delen. 

Wij verwachten met Cebeo dan ook een convergentie van de job van elektrotechnieker en HVAC-installateur. Op termijn zal er een evolutie zijn naar multitechniekers. Dat betekent ook dat de installateur, als expert van verschillende technieken, in (ver)bouwprojecten een meer adviserende rol zal moeten vervullen naar de eindklant toe. Hij zal een antwoord moeten kunnen geven op vragen als pakweg ‘Hoe zet ik mijn zonnestroom zo efficiënt mogelijk in voor de verschillende installaties in mijn gebouw?’ of ‘Is de keuze voor een warmtepomp de beste die ik kan maken in functie van de andere installaties in mijn gebouw?’.

Pas op, elektro- en HVAC-installateurs kunnen ook beslissen om structureel te gaan samenwerken om de technieken en installaties in een gebouw beter op elkaar af te stemmen om zo de energie-efficiëntie te vergroten. Maar dan nog zal er altijd één iemand dat ecosysteem moeten aansturen en de eindverantwoordelijkheid moeten nemen. En die moet wél iets kennen van alle technieken en installaties.

Het spreekt voor zich dat het onderwijs zich dient aan te passen aan die veranderende rol van de installateur. Die evolutie is zeker al ingezet, maar ze gaat volgens ons, Cebeo, te traag. De te verwachten meer adviserende rol van een installateur blijft bijvoorbeeld onderbelicht in de opleidingen, die nog altijd louter technische profielen afleveren en geen aandacht hebben voor die nieuwe meer consulterende of commerciële skills die het beroep (zullen) kenmerken. Ook moeten we het beroep aantrekkelijker maken.

Kortom, de installateur geeft een cruciale rol te spelen in de energietransitie, maar we moeten hem wel alle hulpmiddelen bieden om die met verve te kunnen vervullen. Met Cebeo Campus organiseren wij in heel België ieder jaar driehonderd opleidingen, waaronder ook opleidingen over de energietransitie en energiemanagement. Maar het is ook het traditionele onderwijs dat die kennis moet aanreiken. Bij deze dus een warme oproep aan (hoge)scholen en opleidingscenta om hun curricula voor de installateur in spe aan te pakken. Liever vandaag dan morgen. Er is vandaag al een kwantitatief tekort aan installateurs, maar als we de opleidingen niet aanpakken, komt daar onvermijdelijk een kwalitatief tekort bij.”   

De Pen – Michèle De Brabandere – market manager building bij Cebeo