“Zet je project in het juiste (dag)licht”

We hoeven u niet langer uit te leggen hoe belangrijk verlichting in een project is. Toch zien we nog (te) vaak dat de planning ervan helemaal op het einde van een bouwproces gebeurt, met alle gevolgen van dien natuurlijk. Is het niet stilaan tijd deze denkwijze te doorbreken? Een doordacht verlichtingsplan vereist immers wetenschap over verschillende andere factoren, zeker wanneer daglicht mee in het verhaal komt.

Catherine Lootens, clustermanager bij Groen Licht Vlaanderen, een verlichtings­cluster van meer dan 80 aangesloten Vlaamse organisaties, valt meteen met de deur in huis: “Eigenlijk is daglicht numero uno. Het is de belangrijkste factor voor het menselijk welzijn en zou dus nooit mogen worden vergeten bij het maken van een verlichtingsontwerp. Maar het grote voordeel van daglicht, namelijk dat het er bijna altijd is én bovendien gratis is, is waarschijnlijk ook meteen het nadeel. Het is zo vanzelfsprekend dat het gemakkelijk vergeten wordt. Bovendien ligt de focus van een verlichtingsontwerp nog te veel op wetgeving en/of op het behalen van de normen terwijl welzijn en visueel comfort minstens even belangrijk zijn.”

“Een idee om dit aan te pakken? Wat als we bij het opmaken van het eerste verlichtingsontwerp, idealiter in de prille beginfase van een bouwproject, enkel werken met daglicht? Dan kennen we de parameters daarvan en rest ons ‘enkel’ het toevoegen van kunstlicht. Zijn er dan veranderingen tijdens het bouwproces, volstaat het om deze te verwerken in het verlichtingsontwerp voor een consistent resultaat.”  

Een unieke beleving

Een goede verlichting in een woning kan de sfeer maken of kraken. Maar het effect van een goede winkelverlichting op het succes van die winkel valt evenmin te onderschatten. Winkelverlichting doet immers veel meer dan enkel maar de oppervlakte van de winkel verlichten. Ze beïnvloedt de winkelbeleving en het koopproces van de klant. De customer journey, zoals dat in vaktermen heet. Dankzij een uitgekiende verlichting in de winkel kan je als het ware bepalen hoe een bezoeker zich door het pand beweegt. Waar zet je best items die wat aandacht nodig hebben? Op welke manier zet je een bepaald product letterlijk en figuurlijk in de spotlight? Hoe lang blijft een (potentiële) klant in de winkel? Verlichting maakt vandaag deel uit van een heuse winkel- en merkbeleving, naast het interieur, het kleurgebruik en de muziek die te horen is. “Speel met algemene verlichting en accentverlichting om enerzijds genoeg te kunnen zien in de winkel en anderzijds om klanten subtiel naar een bepaald product te leiden”, klinkt het bij specialisten ter zake. “Maar maak ook handig gebruik van de eigenschappen van licht om de perceptie van producten mee te bepalen. Kleding, voedingswaren enzovoort komen beter tot hun recht met de juiste mix van lichtkleuren en lichtverdeling.”

Internationaal project

Musea, kunstgalerieën en ook winkelprojecten vragen om de beste verlichtingsoplossingen om de kunstwerken en de producten in de winkel op zijn best voor te stellen. Maar de eisen van de verantwoordelijken gaan verder dan dat. Ze willen, en dat is logisch, de beste verlichtingsoplossing met toestellen die de aandacht niet alleen vestigen op, maar ook niet weghalen van het item dat ze belichten. Onopvallend aanwezig, zeg maar. We zien vandaag bij verschillende fabrikanten die in dit veld actief zijn dat ze uitgebreide families ontwikkelen of al ontwikkeld hebben. Die bestaan dan uit spots, zogenaamde wallwashers en andere railsystemen en maken gebruik van verschillende optieken om de gewenste lichtbundels te creëren. 

Het ontwikkelen van armaturen voor musea is bovendien het onderwerp van een internationaal project waar ook het Laboratorium voor Lichttechnologie van de KU Leuven – Gent en Groen Licht Vlaanderen aan deelnemen. De projectpartners van ‘Shape the Light – Art for light, Light for Art, zoals het project heet, willen nieuwe benaderingen van armatuurontwerp voor kunst en erfgoed exploreren. Het Laboratorium voor Lichttechnologie van KU Leuven – Gent verzorgde tijdens haar jaarlijkse Licht Verteerbaar-event een opleiding over de specifieke technologische verlichtingseisen van lichtarmaturen voor gebruik in musea. De nadruk lag op optische, fotometrische, colorimetrische en digitale eigenschappen van verlichtingsapparaten met als doel een geoptimaliseerd verlichtingsinstrument te bieden voor een innovatief lichtontwerp. Een boeiend project dat we op de voet blijven volgen.