Vraaggestuurde HVAC vraagt om feilloze sensortechniek

Steeds strengere duurzaamheidseisen en historisch hoge energieprijzen maken energie-efficiëntie tot een topprioriteit in gebouwbeheer. Maar dreigt dat niet ten koste te gaan van het werk- en leefcomfort? “Niet als je HVAC-systeem met sensoren werkt die uiterst precies en betrouwbaar zijn”, zegt Steve Aerts, managing director van Belimo, dat aandrijvingen, kleppen en sensoren ontwikkelt en produceert om lucht- en waterstromen in HVAC-systemen efficiënt te regelen.

Het is de regeltechniek via actuatoren en energieventielen die het bedrijf Belimo op de kaart heeft gezet in de bouwsector. Maar sinds tien jaar omarmt het bedrijf ook geavanceerde sensortechniek, een divisie die duidelijk in de lift zit. Zo wil het gebouwbeheerders, installateurs en automatiseerders meer grip geven op het realtime monitoren en optimaliseren van HVAC-systemen. 

“De steeds luidere roep om vraaggestuurde systemen vereist solide data. Daarvoor heb je de beste sensoren nodig, want hoe preciezer je meet, hoe slimmer je kunt sturen,” stelt Steve Aerts. “Waarom zou een ruimte die niet in gebruik is verwarmen of koelen? Of de lucht in die ruimte verversen? Sensoren leveren de data die onontbeerlijk zijn om enkel die ruimtes te klimatiseren die dat nodig hebben, lees: waar mensen aanwezig zijn. Een CO₂-meter geeft bijvoorbeeld in realtime aan hoeveel mensen er in een ruimte aanwezig zijn. Nodeloos te zeggen dat de hoge mate van precisie ook het welzijn op kantoor of woonst bevordert.”

Zes sensorfamilies 

Belimo richt zich met zijn sensoren op zes fysieke grootheden: temperatuur, luchtvochtigheid, druk, debiet, zogeheten vluchtige organische stoffen en CO₂. Zo worden temperatuursensoren uitgevoerd in kanaal-, dompel- of buitensensorvarianten en voorzien van stabiele RTD- of NTC-elementen die langdurig constant blijven. Vochtigheidssensoren combineren vaak temperatuur- en vochtmeting in één behuizing, ideaal om de binnenluchtkwaliteit te bewaken. Druksensoren helpen dan weer bij filtermonitoring of pompoptimalisatie door drukveranderingen te detecteren. 

Voor energiemanagement zijn de ultrasone debiet- en thermische energiemeters technisch interessant: zij meten waterstromen en energieverbruik uiterst precies, zonder extra drukverlies in het systeem. De geïntegreerde calculators zetten de data direct om in concrete kWh-cijfers voor energie-audits of facturatie. “En dan zijn er nog de CO₂-sensoren, die dankzij onze Dual Beam-technologie zichzelf constant kalibreren,” gaat Steve Aerts voort. “Ideaal voor 24/7-toepassingen zoals ziekenhuizen, waar betrouwbaarheid levensnoodzakelijk is.” Zoals de naam al zegt, gebruikt Dual Beam twee infraroodfrequenties – één voor kalibratie en één voor meting – waardoor de sensor zichzelf voortdurend controleert op afwijkingen.

Montage zonder gedoe

De technische kwaliteit van de meetelementen gaat hand in hand met een eenvoudige installatie. Een afneembare montageplaat die meteen als boorsjabloon dient, een klikdeksel en steekklemmen zorgen ervoor dat gereedschap vrijwel overbodig is. Bovendien zijn de sensoren bewust wat groter uitgevoerd voor een betere hanteerbaarheid op locatie. “Belimo test zijn sensoren ook in zogenaamde torture rooms én in de fabriek. Naast hun uv-bestendigheid voldoen ze aan IP65- en NEMA 4X-normen, en zijn ze dus geschikt voor vochtige ruimtes,” zegt Steve Aerts. “Tel daar vijf jaar garantie bij op en je weet dat je niet snel voor verrassingen komt te staan.” 

Qua communicatie zijn de sensoren compatibel met de belangrijkste open protocollen, zoals BACnet MS/TP en Modbus RTU, maar ook traditionele analoge uitgangen blijven beschikbaar. Een installateur kan dus zowel nieuwe als oudere HVAC-systemen aanpassen zonder grote ingrepen. “Dat maakt de stap naar een smart building een stuk eenvoudiger, ook voor renovaties,” zegt Steve Aerts.

Eén gesloten regelkring 

Belimo’s brede ecosysteem maakt het ten slotte mogelijk om te kiezen voor sensoren die geïntegreerd zijn in actuatoren, die indien gewenst via de cloud op afstand kunnen worden bewaakt en bijgesteld. Een groot voordeel is de combinatie van meten en regelen in één gesloten regelkring. Zo kan een drukverschilsensor direct het debiet van een energieventiel aanpassen, waardoor pompen efficiënter draaien en het systeem niet alleen energie bespaart, maar ook storingen vroegtijdig detecteert.